Higiena
Po co czyścimy zęby?
Czy ktoś kiedyś zastanowił się jak jest cel mycia zębów? Taka już jest anatomia i fizjologia człowieka, że w jamie ustnej znajdują się bakterie które przy połączeniu z odpowiednim podłożem, jak również pod wpływem innych czynników (np. dieta, czynniki anatomiczne, genetyczne i wiele, wiele innych) powodują demineralizacje struktur twardych zęba i powstanie próchnicy.
W jamie ustnej znajduje się ogromna ilość bakterii, bardziej i mniej szkodliwych. Pośród nich jest kilka które są źródłem wielu kłopotów tj próchnica, czy zapalenie przyzębia (dziąseł), które po połączeniu się ze sobą jak i z składnikami śliny zasiedlają powierzchnie zębów tworząc tzw. biofilm, który z biegiem czasu przekształca się w płytkę nazębna. Biofilm już na etapie tworzenia jest bardzo oporny na usunięcie. Aby skutecznie walczyć i usunąć biofilm i płytkę nazębna trzeba mechanicznie go uszkodzić za pomocą szczoteczki i pozwolić na dzianie antyseptyku (np. pasty do zębów, czy płukanki). Nieusunięta płytka nazębna z biegiem czasu obmywana przez ślinę która zawiera w swoim składzie także minerały powoduje twardnienie tworząc kamień nazębny.
Poza tym, płytka nazębna zawiera na swej powierzchni bakterie, które po dostarczenie „pożywienia” w postaci cukrów, powodują rozkład cukru do kwasu. Kwas ten działa na ząb powodując utratę składników mineralnych (odwapnia).
Podsumowując – Aby mieć zdrowe zęby, dziąsła trzeba dokładnie szczotkować zęby po każdym posiłku, używać nici dentystycznej przynajmniej raz dziennie oraz płukanki z fluorem rano i wieczorem!!!
Zdaje sobie z tego sprawę że jest to ciężkie ale wykonalne. Często spotykam się w mojej praktyce z pacjentami przychodzącymi z niewyczyszczonymi zębami, podając że przed wyjściem dokładnie je umyli. Niestety diabeł tkwi w szczegółach. Na umycie zębów trzeba poświecić co najmniej 3 minuty a nie włożyć szczoteczkę do ust parę razy pomachać i wypluć pastę (dotyczy to najczęściej tych najmniejszych pacjentów). Dokładnie umyte zęby są połyskliwe i odbijają światło, jeśli tak nie jest to znaczy że są nadal pokryte płytką nazębną.
Wiele pacjentów pyta mnie która pasta, czy szczoteczka jest najlepsza. Moim zdaniem każda pasta jest dobra, pod warunkiem ze zawiera fluor i pacjent odpowiednio szczotkuje żeby. Jeśli chodzi o szczoteczki, sprawa już jest bardziej skomplikowana i każdemu pacjentowi dobieram odpowiednia dla niego szczoteczkę pod względem wielkości i twardości.
Najbardziej ubolewam jednak nad tym, że jedynie mała część naszego społeczeństwa używa nici dentystycznej i płukanek. Są one niezbędne dla utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej.
Mój cel i moja misja to każdy mój pacjent odpowiednio wyedukowany i poinstruowany na temat higieny jamy ustnej. Bo przecież zawsze Lepiej (i taniej) zapobiegać niż leczyć.
Szczotkowanie zębów
Ułóż włosie szczotki wzdłuż brzegu dziąsłowego pod kątem 45 stopni. Pęczki włosia szczotki powinny przylegać do powierzchni zębów i brzegu dziąsłowego.
Delikatnie szczotkuj zewnętrzną powierzchnię 2-3 zębów ruchami wibracyjnymi i okrężnymi , uginając włosie szczotki. Przesuń szczotkę do kolejnych 2-3 zębów i tak systematycznie oczyść powierzchnie policzkowe.
Ułóż włosie szczotki pod kątem 45 stopni na granicy brzegu dziąsłowego i szyjki zęba, systematycznie przesuwaj szczotkę stosując ruchy wibracyjne i okrężne aż oczyścisz wszystkie powierzchnie wewnętrzne.
Umieść szczotkę pionowo na tylnych powierzchniach zębów przednich, przesuwając ją do góry i w dół dociskając do zębów tylko przednią część główki.
Ułóż szczotkę na powierzchniach żujących zębów i oczyść je dokładnie drgająco-szorującym ruchem.
Wyszczotkuj też język od tyłu do przodu aby usunąć zalegające na nim bakterie!
Większość ludzi szczotkuje wyłącznie widoczne powierzchnie przednich zębów. Nie powtarzaj tego błędu. Zwróć uwagę na tylne zęby, szczególnie na ich boczne powierzchnie (językowe i policzkowe). Powierzchnie styczne oczyść nitką.
Nitkowanie
Jak czyścić zęby nicią dentystyczną
Około 30 cm nitki owiń wokół środkowych palców obu dłoni. Kciukiem i palcem wskazującym uchwyć 4 cm nici. Pomagając sobie kciukiem wprowadź nitkę między górne zęby.
Uchwyć 3-4 cm nitki, napnij i umieść między powierzchniami stycznymi dolnych zębów pomagając sobie palcem wskazującym.
Delikatnie, zygzakowatym ruchem przesuwaj nitkę lub taśmę pomiędzy zębami. Nie wciskaj siłą nitki między zęby, aby nie przeciąć dziąsła.. Oczyść wszystkie dostępne powierzchnie.
Jeśli są miejsca gdzie nitka haczy lub się rwie skontaktuj się z nami.
Przesuwaj nitkę w górę i w dół, zawsze w kontakcie z powierzchnią zęba, wzdłuż powierzchni stycznych aż pod brzeg dziąsłowy. Oczyść dokładnie każdy ząb czystą częścią nitki.
Czyszczenie mostów/koron/implantów
Zwróć szczególną uwagę na brzeg dziąsłowy wzdłuż korony/mostu/implantu. Najlepiej jest oczyścić go szczoteczką ułożoną pod kątem 45 stopni. Aby oczyścić przestrzenie pod mostami trzeba użyć specjalnych sposobów (ryc. poniżej).
Produkowane są specjalne nici do pielęgnacji przestrzeni pod mostami. Nitkę należy przesuwać systematycznie tam i z powrotem aby dobrze oczyścić przestrzeń pod przęsłem mostu.
Dla oczyszczenia szerszych przestrzeni między zębami można posłużyć się szczoteczką międzyzębową. Należy starannie dobrać jej prawidłową wielkość. NIE WOLNO SIŁĄ wprowadzać szczoteczki do zbyt ciasnej przestrzeni! Czyścimy przesuwając szczoteczkę od strony policzkowej do językowej.
Do skutecznego oczyszczania miejsc trudno dostępnych możesz zastosować kątówkę. Główka tej szczotki może być przycięta skośnie, zwiększa to jej efektywność.
Użytkownicy protez zębowych są szczególnie narażeni na powstawanie podrażnień i stanów zapalnych jamy ustnej. Na powierzchni protez, tak jak i na naturalnych zębach tworzy się płytka bakteryjna. Warunki panujące u osób noszących protezy są sprzyjające do rozwoju bakterii i grzybów (częściej występują u osób noszących protezy).
Brak higieny i brak odpowiedniego obchodzenia z protezami jest przyczyna wystąpienia stanów zapalnych jamy ustnej.
Aby uniknąć stanów zapalnych jamy ustnej należy:
Czyścić protezę codziennie bardzo starannie przy pomocy specjalnej szczoteczki do protez, bez pasty do zębów, która może rysować protezę i sprzyjać retencji płytki bakteryjnej. Należy używać specjalnych past przeznaczonych do czyszczenia protez. Po każdym większym posiłku powinno się myć protezę a przynajmniej ja przepłukać. Wskazane jest używanie specjalnych tabletek czyszczących do protez, które dodatkowo oczyszczą protezę jak i zdezynfekują.
Często pacjenci zadają mi pytanie czy wyjmować protezy na noc?
Zależy od preferencji samego pacjenta. Niektórzy pacjenci, szczególnie Panie, preferują przebywać ze swymi protezami cały czas. Jednakże, jest wskazane wyjmowanie protez, w celach higienicznych jak i aby po prostu „dać odpocząć” jamie ustnej.
Protezy lubią wilgoć, ale nie środowisko wodne; najnowsze badania pokazują iż po ich umyciu najlepiej przechowywać je w wilgotnym pojemniczku, ale już nie w wodzie, gdzie rozwija się więcej bakterii.
Gdy poczują Państwo jakieś niepokojące objawy typu: pieczenie i swędzenie w jamie ustnej należy zasięgnąć porady stomatologicznej.
Czyszczenie zębów z aparatami
Pielęgnacja zębów u pacjentów z aparatami ortodontycznymi.
Szczotki ortodontyczne są przeznaczone do oczyszczania zębów i elementów aparatu. Zastosuj krótkie ruchy wibracyjne do oczyszczania wszystkich powierzchni zębów. Pamiętaj o linii brzegu dziąsłowego i powierzchniach żujących.
Wprowadź przy pomocy pętli nylonowej 30 cm nitki pomiędzy zęby i druciany łuk aparatu. Przesuwaj nitkę w górę i w dół wzdłuż powierzchni stycznych zębów i pod brzegiem dziąsłowym. Oczyszczaj uważnie każdy ząb, zawsze czystym fragmentem nitki.
Zastosuj szczoteczkę międzyzębową do oczyszczania przestrzeni pomiędzy łukiem aparatu a zębem. Dobierz prawidłową wielkość szczoteczki aby nie uszkodzić dziąsła.